Historia szkoły
Przedstawiamy krótką historię szkoły, przygotowaną przez panią Barbarę Zarzycką na jubileusz 50 lecia Szkoły Podstawowej w Kruszynie. Tekst został przygotowany w roku 1997. Pani Barbara Zarzycka pracowała wówczas jako nauczyciel historii naszej szkoły.
Po zakończeniu działań wojennych i wyzwoleniu Kruszyna spod okupacji hitlerowskiej przez Wojsko Polskie i Armię Radziecką 17 II 1945 roku, na miejsce wysiedlonych Niemców przypływała ludność polska. Proces zaludnienia Ziem Zachodnich odbywał się w niezmiernie trudnych warunkach gospodarczych spowodowanych zniszczeniami wojennymi. Na tereny opuszczone przybyli Polacy z Polski centralnej, Wielkopolski, Pomorza, reemigranci z różnych krajów europejskich oraz Polacy repatrianci z Kresów Wschodnich. Na podstawie umowy zawartej pomiędzy delegacją Polaków z Jugosławii, a rządem RP, w powiecie bolesławieckim osiedliło się około 15 tys. reemigrantów Jugosławii. Stanowili oni prawie połowę ludności, która w pierwszych latach po wojnie zamieszkała na tej ziemi.
Kiedy przezwyciężono pierwsze trudności związane z zagospodarowaniem, przed społeczeństwem Kruszyna stanęło zadanie zorganizowania szkoły podstawowej. Zadanie trudne z uwagi na to, iż wojna i okupacja spowodowały poważne pogorszenie sytuacji oświaty. Brakowało nauczycieli gdyż 15% ogółu traciło życie, wielu przebywało na emigracji, zniszczone były budynki szkolne, księgozbiory, pomoce naukowe, panował analfabetyzm. Mimo wielu przeciwności prowadzono prace w celu odbudowy systemu kształcenia według zasady: powszechność bezpłatność, publiczność, jednolitość wszystkich szkół, obowiązkowe przedszkola (3-6 lat), 8-letnia i 8-klasowa obowiązkowa jednolita pod względem organizacji i programowym Szkoła zasadnicza na wsi i w mieście.
Zalecano przeprowadzenie zmian programowych zmierzających do oparcia nauczania na podstawach naukowych uwzględnieniem tematyki demokratycznej. Z programów usuwano treści antyrosyjskie, eksponowano natomiast treści antygermańskie. Nie rugowano nauki religii ze szkoły, wprowadzono naukę o Polsce i świecie współczesnym. Jako główne hasło przyjęto wezwanie „ w każdej gminie szkoła 8-letnia”. Ostatecznie szkoły 8-klasowe tworzono jako szkoły eksperymentalne, a tylko podnoszono szkoły niższego stopnia na wsi do poziomu szkoły 7-klasowej, która powstała zastępując szkołę stopnia podstawowego.
Podobną nazwę otrzymała Szkoła w Kruszynie, która pierwotnie brzmiała: Szkoła Ogólnokształcąca stopnia podstawowego w Kruszynie. Szkoła rozpoczęła działalność we wrześniu 1947 roku i zajęła budynek wcześniejszej szkoły niemieckiej. Budynek zniszczony w czasie wojny wymagał wysokich nakładów, aby uczynić z niego normalna placówkę oświatowo-wychowawczą. Całkowity remont budynku przeprowadzono w 1947 roku.
Z powodu braku źródeł, (dokumentów, protokołów z posiedzeń rad pedagogicznych), niemożliwe jest bliższe poznanie historii szkoły w tamtym okresie. Do jedynych zachowanych źródeł tamtego czasu należą księgi ocen, zawierające oceny zachowania i postępów w nauce uczniów, którzy szkołę ukończyli (względnie opuścili z innych przyczyn), a także księga uczniów absolwentów Szkoły Podstawowej w Kruszynie. Natomiast pierwsza zachowana księga protokołów pochodzi dopiero z 1953 roku. Dowiadujemy się z niej, iż szkoła w Kruszynie należała do wrocławskiego okręgu szkolnego, powiatu bolesławieckiego oraz gminy Warta Bolesławiecka.
Z księgi ocen wynika, iż na początku działalności szkoły kierownikami byli:
1947/48 p. Franciszek Marczyński
1948/50 p. Józef Kazimierczak
1950/58 p. Irena Dydyna
W pierwszym roku działalności naukę rozpoczęła grupa 41 uczniów, z którą pracował jeden nauczyciel, kierownik szkoły p. Franciszek Marczyński. Początkowe lata pracy, ciężkie z powodu problemów lokalowych, braku pomocy naukowych oraz licznych trudności organizacyjnych, dzięki pełnemu zaangażowaniu grona nauczycielskiego zakończyły się pomyślnie. W 1953 roku mury szkoły opuściła grupa pierwszych absolwentów.
Z biegiem lat praca w szkole normalizowała się. Szkoła pozyskała bibliotekę, lecz dalej poważną trudnością w jej funkcjonowaniu, uniemożliwiającą normalną realizację programu wychowania fizycznego, był brak sali gimnastycznej.
W 1955 roku nastąpiła zmiana w obsadzie kierownika szkoły. Nowym kierownikiem została pani Stefania Korczak, a prawidłową realizację nauczania zabezpieczał wraz z p. S. Korczak zespół 4 nauczycieli w składzie: p. Wanda Orzechowska, p. Krystyna Zaremba, i p. Jan Wojtowicz.
Następne lata to okres wysiłku grona pedagogicznego, komitetu rodzicielskiego w zakresie modernizacji i doskonalenia bazy dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Wygospodarowano pomieszczenie na zastępczą salę gimnastyczną w budynku szkoły, a w roku 1957 wyremontowano i zagospodarowano budynek obok szkoły. Na uwagę zasługuje stworzone przez nauczycieli, dzięki pomocy finansowej Komitetu Rodzicielskiego i Zakładu Opiekuńczego w Kruszynie pracowni i klasopracowni: geograficznej, biologicznej, fizyczno-chemicznej.
W roku szkolnym 1958/59 p. Jadwiga Freidenberg organizuje chór i zespół mandolinistów. Uczniowie szkoły biorą czynny udział w zawodach sportowych, konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Szeroko pojętą działalność wychowawczą szkoły dopełniała praca w pozostałych organizacjach uczniowskich takich jak: Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP), Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (TPPR), Szkolne Koło Odbudowy Warszawy (SKOW), SK PCK, a także w kołach zainteresowań prowadzonych przez nauczycieli. Na uwagę zasługują: koło artystyczne i biologiczne prowadzone przez p. K. Zarembę, kółko matematyczne i historyczne prowadzone przez p. J. Wojtowicza, kółko polonistyczne prowadzone przez p. W. Orzechowską oraz koło turystyczno-krajoznawcze prowadzone przez p. K. Zauer.
Lata siedemdziesiąte i początek lat osiemdziesiątych to okres całkowitej wymiany i modernizacji sprzętu i pomocy naukowych znajdujących się w szkole. Przyczyniły się do tego w dużej merze dotacje budżetowe Inspektora Oświaty i Wychowania, pomoc finansowa Komitetu Rodzicielskiego i Zakładu Opiekuńczego w Kruszynie.
W 1972 roku w budynku szkolnym przeprowadzono kapitalny remont: zainstalowano centralne ogrzewanie, a także doprowadzono wodę do sal lekcyjnych. Budynek obok szkoły, po remoncie przeprowadzonym w tym samym roku, przeznaczono na pracownię plastyczno-techniczną.
W roku szkolnym 1975/76 przy szkole powstaje oddział przedszkolny, który już przez ponad dwadzieścia lat przygotowuje dzieci do podjęcia obowiązków szkolnych. Pierwszym nauczycielem w/w oddziału była p. Bożena Płocieńczak, a bogato wyposażona w pomoce dydaktyczne sala, znajdowała się wówczas na piętrze budynku.
Międzynarodowy Dzień Dziecka 1979 roku, to ważne wydarzenie w dziejach naszej szkoły. Uwieńczeniem szeroko pojętej pracy wychowawczej, wysiłkiem całego Grona Pedagogicznego, było przekazanie szkole ufundowanego przez Komitet Rodzicielskim sztandaru.
W sierpniu 1984 roku nastąpiła zmiana dyrektora szkoły. W roku szkolnym 1985/86 funkcję dyrektora objęła p. Stanisława Kwiatkowska. Prawidłową realizację programu zabezpieczał wówczas z panią dyrektor zespół 14 nauczycieli w składzie: p. R. Butrymowicz, p. J. Ferensowicz, p. D. Drab, p. B. Jaworska, p. B. Kunicka, p. J. Łukasiewicz, p. Z. Pańczak, p. W. Dziechciarz, p. M. Romańczuk, p. M. Maniszewski, p. E. Kaniszewska, p. B. Turkiewicz, oraz p. B. Płocieńczak.
Młodzież bardzo chętnie rozwijała zainteresowania i uzdolnienia sportowe w Szkolnym Kole Sportowym kierowanym przez p. Józefa Ferensowicza, uzyskując przy tym dobre wyniki. Świadczy o tym ogromna kolekcja zdobytych pucharów, medali i dyplomów.
Oprócz w/w koła, na uwagę zasługuje Szkolne Koło PCK, kierowane przez p. Janinę Łukasiewicz oraz ogromne zaangażowanie pielęgniarki szkolnej p. Krystyny Bednarz, Liga Ochrony Przyrody prowadzona przez p. Wandę Dziechciarz, a także Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, którego opiekunem była pani. Danuta Muniak. Istotnym elementem działalności szkoły było wychowanie przez pracę. Duża w tym rola Samorząd Szkolnego, którym od wielu lat kierowała pani Zofia Pańczak.
Praca Samorządu Uczniowskiego opierała się na regulaminie, wg którego poszczególne komisje: Kultury i Sztuki, Ochrony Środowiska i Turystyki, Zdrowia i Kultury Fizycznej oraz Pomocy Koleżeńskiej pracowały w wyodrębnionych w ten sposób dziedzinach szkolnego życia. Natomiast drobne spory zaistniałe w szkole rozwiązywał Sąd Koleżeński.
Na podkreślenie zasługuje współpraca z wieloma rodzicami, którzy wykonali niezwykle użyteczne prac na rzecz szkoły i dzieci.
W okresie 50-lecia działalności Szkołę Podstawową w Kruszynie ukończyło blisko 900 absolwentów. Ich dalszy los stanowi dowód, iż miniony czas w dziejach Szkoły spożytkowany został dla dobra społeczeństwa i kraju.